Status narodowego sportu numer jeden utrzymała piłka nożna. Dekada lat 90. zaczęła się dla rodzimego futbolu nad wyraz obiecująco: reprezentacja olimpijska pod wodzą późniejszego selekcjonera „dorosłej” kadry, Janusza Wójcika, na igrzyskach w Barcelonie w 1992 r. zdobyła srebro, a wśród jej liderów był obecny trener biało-czerwonych Jerzy Brzęczek. Niestety na awans do wielkiej imprezy kibice czekali aż do mistrzostw świata w 2002 r. – poprzedni raz na mundialu Polacy byli 16 lat wcześniej!

Orły Nawałki i orliki

Podobny marazm panował w rodzimej piłce klubowej: lata 90. to apogeum stadionowych burd, które w połączeniu z ciągłymi aferami korupcyjnymi, od 2003 r. ściganymi z urzędu jako „przekupstwo sportowe”, nie tworzyły dobrego klimatu dla polskiego futbolu. Wystarczy wspomnieć, że od sezonu 1996/1997 i występów Widzewa Łódź w Lidze Mistrzów, przez kolejne 20 lat polskie kluby w rozgrywkach na europejskich stadionach grały najczęściej rolę statystów. Impulsem do rozwoju były dopiero mistrzostwa Europy 2012 zorganizowane w Polsce i na Ukrainie. W ramach przygotowań do imprezy wybudowano nowoczesne stadiony, a młodzi adepci piłki nożnej mogli grać na orlikach. Nadzieję na odrodzenie reprezentacji dała kadencja trenera Adama Nawałki. I choć jego kadra nie do końca spełniła pokładane w niej nadzieje, to za sprawą piłkarzy pokroju Roberta Lewandowskiego i Wojciecha Szczęsnego polscy piłkarze stali się cenieni w najlepszych ligach Starego Kontynentu.

Złotka i inne drużyny

Pod koniec lat 90. Polacy zakochali się w siatkówce. Reprezentacja została zaproszona do udziału w prestiżowej Lidze Światowej, a wypełniony na każdym meczu po brzegi katowicki Spodek zwiastował narodziny mody na granie w siatkę. Dorastały pokolenia, które od połowy pierwszej dekady drugiego tysiąclecia zapewniły kibicom wiele wzruszeń, wśród których na pierwszy plan wybijają się złote medale mistrzostw świata (2014, 2018) i Europy (2009). Jeszcze wcześniej do głosu doszła reprezentacja pań, która pod wodzą Andrzeja Niemczyka dwa razy z rzędu zwyciężyła w europejskim czempionacie (2003, 2005) i została ochrzczona wdzięcznym mianem Złotek. W podobnym czasie nastał w kraju boom na piłkę ręczną, którego symbolem był charyzmatyczny trener Bogdan Wenta. Trzy medale mistrzostw świata sprawiły, że gra w szczypiorniaka to jedno z ulubionych przez uczniów zajęć na lekcjach WF-u. Zarówno w przypadku siatkówki, jak i piłki ręcznej za sukcesami reprezentacji poszły sukcesy klubowe; polskie zespoły to stali bywalcy Ligi Mistrzów w obu dyscyplinach. Wciąż na swoje sukcesy czekają koszykarze: w tym przypadku to kobieca reprezentacja wysunęła się na pierwszy plan, zdobywając w 1999 r. mistrzostwo Europy pod wodzą najwyższej profesjonalnej koszykarki świata Małgorzaty Dydek.

Małyszomania i sprinty Królowej Śniegu

Na przełomie wieków wyobraźnią kibiców zawładnęły sporty zimowe, a wszystko za sprawą sukcesów Adama Małysza, który na kilka lat zupełnie zdominował światowe skoki narciarskie. Już niebawem po zakończeniu kariery przez Orła z Wisły schedę po nim przejął Kamil Stoch, którego podziwiamy na skoczniach całego świata po dziś dzień. Obaj sportowcy zdobyli łącznie osiem medali zimowych igrzysk olimpijskich, sześciokrotnie byli najlepsi w Pucharze Świata i tyle samo razy zwyciężali w mistrzostwach świata.

Ale nie samymi skokami fan zimowych sportów żyje – w 2007 r. po raz pierwszy głośno zaczęło robić się o biegaczce z Limanowej, która już niebawem miała zostać obwołana Królową Śniegu. Justyna Kowalczyk przez lata była najlepsza w biegach narciarskich: pięć olimpijskich krążków, siedem medali mistrzostw świata i cztery kryształowe kule za triumf w Pucharze Świata to doskonały bilans sportowej kariery.

Czarny sport i sporty walki

Biały sport to domena mieszkańców górskich rejonów Polski, natomiast czarny sport to od dawna najpopularniejsza dyscyplina w miejskich ośrodkach zachodniej Polski. Renesans popularności żużla w kraju to pokłosie sukcesów, jakie polscy żużlowcy na czele z Tomaszem Gollobem zaczęli odnosić od połowy lat 90. XX w. Obecnie PGE Ekstraliga to najlepsze rozgrywki speedwayowe na świecie.

Polska zaistniała wreszcie w królowej sportów motorowych, czyli Formule 1, a wszystko za sprawą Roberta Kubicy. Przez ponad trzy sezony kierowca z Krakowa był uważany za jednego z najlepszych fachowców prowadzących bolidy, ale fatalny wypadek na początku 2011 r. pokrzyżował jego dalsze plany i zahamował świetnie zapowiadającą się karierę. W rajdach terenowych duże sukcesy odnosili uczestnicy najtrudniejszego wyścigu świata, czyli rajdu Dakar: Rafał Sonik i Krzysztof Hołowczyc. „Hołek” to także jeden z najlepszych Polaków w historii rajdowych mistrzostw świata WRC, a do panteonu polskich rajdowców po 1989 r. dołączyli także Michał Kościuszko, Kajetan Kajetanowicz, Michał Sołowow, Leszek Kuzaj czy zmarły tragicznie Janusz Kulig.

Do najchętniej oglądanych sportów świata należą sporty walki, a w tych Polska może się poszczycić nietuzinkowymi postaciami. Do takich należał z pewnością Andrzej Gołota, pierwszy Polak będący krok od zdobycia tytułu zawodowego mistrza świata w wadze ciężkiej. Przez długi czas w kategorii półciężkiej dominował występujący pod niemieckim paszportem Dariusz Michalczewski, a w kolejnych latach po najwyższe laury sięgali Tomasz Adamek i Krzysztof Włodarczyk.

Urodzaj talentów

Wśród innych globalnie popularnych sportów musimy pamiętać o sukcesach tenisistki Agnieszki Radwańskiej, która dzielnie stara się nawiązać do przedwojennych sukcesów legendarnej Jadwigi Jędrzejowskiej, czy Michała Kwiatkowskiego, kolarskiego mistrza świata idącego w ślady Ryszarda Szurkowskiego.

Na igrzyskach olimpijskich Polacy zdobywali najcenniejsze medale w zapasach i dżudo, złotymi zgłoskami zapisali się w historii wioślarstwa, podnoszenia ciężarów i żeglarstwa. Kraj nad Wisłą swoich olimpijskich mistrzów posiada także w niszowych dyscyplinach, takich jak strzelectwo sportowe, gimnastyka i pięciobój nowoczesny. Ukoronowaniem wielkiej pływackiej kariery Otylii Jędrzejczak były trzy medale zdobyte w Atenach w 2004 r. Na tych samych igrzyskach Robert Korzeniowski zdobywał swoje czwarte olimpijskie złoto w chodzie. W lekkiej atletyce od przełomu wieków, czyli triumfu Kamili Skolimowskiej i Szymona Ziółkowskiego w rzucie młotem na igrzyskach w Sydney, datujemy rozkwit polskiej potęgi w dyscyplinach siłowych, czego potwierdzeniem były późniejsze sukcesy Tomasza Majewskiego, Piotra Małachowskiego i Anity Włodarczyk. W „królowej sportu” wszystko zmierza w dobrym kierunku, czego najlepszym przykładem są tegoroczne mistrzostwa Europy.

Pomimo politycznej polaryzacji społeczeństwa, która musiała naturalnie nastąpić po upadku PRL wraz z rozwojem demokracji, sport pozostaje jedną z tych emocji, które Polaków łączą i są wspólnym powodem do dumy.

KUP E-WYDANIE

fot. Piotr Blawicki/ ME dla Exp Press

Otylia Jędrzejczak zdobyła srebro w pływaniu kobiet na 100 m motylkiem na Igrzyskach Olimpijskich w Atenach

fot. Łukasz Kalinowski/East News

Drużyna polskich siatkarzy świętuje triumf w Mistrzostwach Świata 2014 w Katowicach

fot. East News

Robert Korzeniowski po zdobyciu złotego medalu w chodzie na 50 km na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 1996 r. w Atlancie