Szanowny Czytelniku

Chcielibyśmy poinformować Cię o przetwarzaniu Twoich danych osobowych oraz zasadach, na jakich będzie się to odbywało po dniu 25 maja 2018 r., zgodnie z instrukcjami, o których mowa poniżej.

Od 25 maja 2018 r. zaczęło obowiązywać Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (określane w skrócie również jako „RODO”, „ORODO”, „GDPR” lub „Ogólne Rozporządzenie o Ochronie Danych”). RODO obowiązywać będzie w identycznym zakresie we wszystkich krajach Unii Europejskiej, w tym także w Polsce, i wprowadza wiele zmian w zasadach regulujących przetwarzanie danych osobowych, które będą miały wpływ na wiele dziedzin życia, w tym na korzystanie z usług internetowych. Przed przejściem do serwisu naszym celem jest zapoznanie Cię ze szczegółami stosowanych przez nas technologii oraz przepisami, które niebawem wejdą w życie, tak aby dać Ci szeroką wiedzę i bezpieczeństwo korzystania z naszych serwisów internetowych Prosimy Cię o zapoznanie się z podstawowymi informacjami.

 

Co to są dane osobowe?

Podczas korzystania z naszych usług internetowych Twoje dane osobowe mogą być zapisywane w plikach cookies lub podobnych technologiach, instalowanych przez nas lub naszych Zaufanych Partnerów na naszych stronach i urządzeniach do zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu udostępniania personalizowanych treści i reklam, bezpieczeństwa oraz analizowania ruchu na naszych stronach.

 

Kto będzie administratorem Twoich danych osobowych?

Administratorami Twoich danych osobowych będzie Fratria sp. z o.o., a także nasi Zaufani Partnerzy, tj. firmy i inne podmioty, z którymi współpracujemy przede wszystkim w zakresie marketingowym. Listę Zaufanych Partnerów możesz sprawdzić w każdym momencie pod niniejszym linkiem „Zaufani Partnerzy”.

 

Po co są nam potrzebne Twoje dane?

Aby dostosować reklamy do Twoich potrzeb i zainteresowań, zapewnić Ci większe bezpieczeństwo usług oraz dokonywać pomiarów, które pozwalają nam ciągle udoskonalać oferowane przez nas usługi.

 

Twoje uprawnienia

Zgodnie z RODO przysługują Ci następujące uprawnienia wobec Twoich danych osobowych i ich przetwarzania przez nas i Zaufanych Partnerów. Jeśli udzieliłeś zgody na przetwarzanie danych, możesz ją w każdej chwili wycofać. Przysługuje Ci również prawo żądania dostępu do Twoich danych osobowych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do przeniesienia danych, wyrażenia sprzeciwu wobec przetwarzania danych oraz prawo do wniesienia skargi do organu nadzorczego – GIODO. Uprawnienia powyższe przysługują także w przypadku prawidłowego przetwarzania danych przez administratora.

 

Zgoda

Wyrażenie przez Ciebie zgody jest dobrowolne. W każdym momencie możesz również edytować swoje preferencje w zakresie udzielonej zgody, w tym nawet wycofać ją całkowicie, klikając w ustawienia zaawansowane lub wyrażając zgodę i przechodząc na naszą stronę polityki prywatności. Każde przetwarzanie Twoich danych musi być oparte na właściwej, zgodnej z obowiązującymi przepisami, podstawie prawnej. Podstawą prawną przetwarzania Twoich danych osobowych w celu świadczenia usług, w tym dopasowywania ich do Twoich zainteresowań, analizowania ich i udoskonalania oraz zapewniania ich bezpieczeństwa, jest niezbędność do wykonania umów o ich świadczenie (tymi umowami są zazwyczaj regulaminy lub podobne dokumenty dostępne w usługach, z których korzystasz na naszych stronach internetowych). Jeśli chcesz się zgodzić na przetwarzanie przez Fratrię sp. z o.o. i jej Zaufanych Partnerów Twoich danych osobowych zebranych w związku z korzystaniem przez Ciebie z naszych stron i aplikacji internetowych, w tym ich przetwarzanie w plikach cookies itp. instalowanych na Twoich urządzeniach i odczytywanych z tych plików danych, możesz w łatwy sposób wyrazić tę zgodę, klikając w przycisk „Zgadzam się i przechodzę do serwisu”. Jeśli nie chcesz wyrazić opisanej wyżej zgody lub ograniczyć jej zakres, prosimy o kliknięcie w „Ustawienia zaawansowane”. Wyrażenie zgody jest dobrowolne.

 

Dodatkowe informacje dotyczące przetwarzania danych osobowych oraz przysługujących Ci uprawnień przeczytasz na „Polityce prywatności”.

 

 

 

Close

Ustawienia zaawansowane

Aby dostosować reklamy i treści do Twoich potrzeb i zainteresowań, zapewnić Ci większe bezpieczeństwo usług oraz dokonywać pomiarów, które pozwalają nam ciągle udoskonalać oferowane przez nas usługi, podczas korzystania z naszych usług internetowych Twoje dane osobowe mogą być zapisywane w plikach cookies lub podobnych technologiach instalowanych przez nas lub naszych Zaufanych Partnerów na naszych stronach i urządzeniach do zbierania i przetwarzania danych osobowych.

 

 

 

 

Zgadzam się na przechowywanie w moim urządzeniu plików cookies, jak też na przetwarzanie w celach marketingowych, w tym profilowanie, moich danych osobowych pozostawianych w ramach korzystania oferowanych przez Wydawnictwo Fratria sp. z o.o. oraz zaufanych partnerów usług Wydawnictwa. Wyrażam zgodę na przetwarzanie danych w ramach korzystania z oferowanych przez Wydawnictwo Fratria zaufanych partnerów usług. Pamiętaj, że wyrażenie zgody jest dobrowolne.

 

Dodatkowe informacje dotyczące przetwarzania danych osobowych oraz przysługujących Ci uprawnień przeczytasz na Polityce prywatności.

 

 

 

FacebookSzukaj

Wydanie nr 1-2/2024

Zapomniana wojna 1654–1655 - „rzeź Trubeckiego”

Męczeństwo biskupa - Antoniego Baraniaka SDB

Przełomowe posiedzenie - KKP w Szczecinie

Pieczęć wielka litewska - Jana III Sobieskiego

Bitwa pod Cedynią - 972

Pokaż pełen spis zawartościE-PRENUMERATA
fot. Jacek Karnowski

I wojna światowa

Na szlaku Pierwszej Kadrowej

Marsz szlakiem I Kompanii Kadrowej z 1914 r. to przedsięwzięcie sportowo-wychowawcze, które rodzi się w okresie międzywojennym i trwa do dziś


Jan Józef Kasprzyk

Marsz Szlakiem I Kompanii Kadrowej jest swego rodzaju fenomenem na mapie wydarzeń patriotyczno-edukacyjnych. Jest bowiem jedynym tego typu przedsięwzięciem sportowo-wychowawczym, które swój początek bierze w okresie międzywojennym, a następnie, wskrzeszone przez środowiska niepodległościowe ziemi krakowskiej i kieleckiej w 1981 r., trwa nieprzerwanie do chwili obecnej.

 

I co ciekawe, gromadzi z roku na rok coraz większą liczbę uczestników. Wprawdzie w zależności od okoliczności historycznych i uwarunkowań politycznych Marsz zmieniał swą formę organizacyjną, a także adresatów, ale jego idea i ogólne założenia pozostały niezmienne.

 

Pierwszy polski Sierpień

 

O świcie 6 sierpnia 1914 r. z krakowskich Oleandrów na rozkaz Józefa Piłsudskiego wyruszyło w kierunku granicy austriacko-rosyjskiej blisko 160 strzelców. Było to niezwykle młode wojsko: najmłodszy Adam Buczma miał niespełna 16 lat, najstarszy – Ignacy Boerner – zaledwie 39. Brakowało im jakiegokolwiek doświadczenia bojowego, a jako pokolenie „urodzonych w niewoli, okutych w powiciu” nie poznali dotychczas nigdy, jak smakuje niepodległość. Ich zapał brał się jednak z „niewzruszonej wiary” – jak stwierdzał Żeromski – w sens walki zbrojnej o wolność.

 

Po kilku godzinach marszu dotarli do podkrakowskich Michałowic, w których w symbolicznym akcie obalili słupy graniczne państw zaborczych. Po tygodniu, wchodząc w potyczki z wojskami rosyjskimi i wyzwalając kolejno Słomniki, Miechów, Jędrzejów i Chęciny, dotarli do Kielc. Cel ideowy, jaki mieli wytyczony przez Piłsudskiego, został zrealizowany. Na teren zaboru rosyjskiego wkroczyły jeszcze przed wojskami austriackimi oddziały polskie. Niestety cel polityczny i militarny, jakim miało być wywołanie przez strzelców antyrosyjskiego powstania zbrojnego, nie został osiągnięty. Nie otrzymali od społeczeństwa polskiego oczekiwanego wsparcia moralnego i materialnego.

 

Zbyt silna była pamięć o represjach, jakie spotkały Polaków po insurekcji 1863 r. Rok po tych wydarzeniach Piłsudski stwierdzał z goryczą, „że szabla nasza była mała, że nie była godna wielkiego, dwudziestomilionowego narodu – nie nasza w tym wina. Nie stał za nami naród, bojący się spojrzeć olbrzymim wypadkom w oczy”. Strzelcy „Kadrówki” stali się potem kadrą Legionów Polskich i POW, a ich odważny wymarsz z Oleandrów przeszedł do narodowej legendy. Byli bowiem pierwszym regularnym oddziałem wojska polskiego od upadku powstania styczniowego. Pierwszym polskim wojskiem w tej wojnie.

 

Żywy pomnik

 

W II RP wymarsz „Kadrówki” traktowany był jako swego rodzaju mit założycielski odrodzonej polskiej armii. Kiedy na progu dwudziestolecia międzywojennego zastanawiano się, jak najlepiej uczcić I Kompanię Kadrową, przeważył pogląd, że od pomników cenniejsza będzie forma żywa, w której uczestniczyć będzie młode pokolenie. Tak zrodziła się w 1924 r. idea Marszu Szlakiem I Kompanii Kadrowej. Organizatorem był Związek Strzelecki, największa struktura paramilitarna w Polsce, odwołująca się do spuścizny ideowej ruchu strzeleckiego działającego w Galicji przed I wojną światową.

 

Marsz trwał trzy dni i miał charakter intensywnych zawodów sprawnościowych, w których rokrocznie uczestniczyło kilkaset osób. Brali w nim udział strzelcy, harcerze, żołnierze, a nawet delegacje armii zagranicznych z Estonii i Łotwy. Raz tylko – w 1934 r. – marsz odwołano. Jego uczestnicy masowo wsparli wtedy akcję usuwania skutków wielkiej powodzi, jaka dotknęła Małopolskę. Ostatni Marsz odbył się tuż przed wybuchem wojny, a uroczystość jego rozpoczęcia na krakowskich Błoniach zgromadziła ponad sto tysięcy osób. Było wśród nich także pięciu powstańców styczniowych oraz wszyscy żyjący żołnierze „Kadrówki”, którzy wzięli udział w defiladzie przed marszałkiem Edwardem Śmigłym-Rydzem. Była to ostatnia wielka manifestacja patriotyczna II Rzeczypospolitej. Kilka tygodni później agresja niemiecka i sowiecka przerwały niepodległość Polski.

 

„Skrawek wolnej Polski”

 

W PRL Marsz Szlakiem „Kadrówki”, podobnie jak wszystkie przedsięwzięcia nawiązujące do idei niepodległościowej, był przez komunistów zakazany. W 1978 r. z inicjatywy legionisty płk. Józefa Herzoga podjęto pierwszą próbę wskrzeszenia „Kadrówki”. Ograniczyła się ona do krótkiego apelu pamięci przy pomniku w Michałowicach. Wieniec złożony przez kilkunastu żyjących legionistów i działaczy niepodległościowych został po kilku minutach zabrany przez lotne oddziały milicji.

 

Dopiero na fali Sierpnia 1980 r. i powstania „Solidarności”, z inicjatywy środowisk piłsudczykowskich i niepodległościowych Małopolski i Kielecczyzny podjęta została skuteczna reaktywacja Marszu. Do prac organizacyjnych włączyli się weterani walk o niepodległość, m.in. płk AKJózef Teliga, który został komendantem pierwszego powojennego Marszu. Dużą pomoc okazali przedstawiciele duchowieństwa, m.in. legendarny kapelan spod Monte Cassino o. płk Adam Studziński OP czy proboszcz katedry kieleckiej ks. Mieczysław Jaworski. Honorową opiekę nad Marszem sprawowali gen. Mieczysław Boruta-Spiechowicz, płk Józef Herzog oraz jeden z ostatnich żyjących żołnierzy I Kadrowej z 1914 r., a w okresie II RP m.in. poseł i sekretarz generalny BBWR mjr Tadeusz Brzęk-Osiński.

 

Ze względów oczywistych organizatorzy zrezygnowali z przedwojennej formuły zawodów marszowych. Zachowano jednak ciągłość numeracji z przedwojennymi Marszami. Stan wojenny nie ostudził zapału organizatorów i uczestników. Marsz, uznany przez władze komunistyczne za śmiałą formę demonstracji niepodległościowej, był inwigilowany przez SB, a jego uczestnicy wielokrotnie poddawani ostrym szykanom i represjom. Najdotkliwsze wydarzyły się w 1984 r., kiedy kompania ZOMO otoczyła zajazd w Łączynie pod Jędrzejowem i aresztowała wszystkich uczestników. Pod zarzutem „nielegalnego gromadzenia się” zostali skazani na bardzo wysokie kary grzywny. Po tym incydencie większość uczestników Marszu dołączyła do lubelskiej pielgrzymki na Jasną Górę w intencji odzyskania przez Polskę suwerenności.

 

Na wałach jasnogórskich zawieszono transparent „Królowo Polski, niesiemy Ci w darze jako wotum 67 kolegium”. Jak wspominał wielokrotny uczestnik marszów z tamtych lat Sławomir Skrzypek (późniejszy prezes Narodowego Banku Polskiego), „na Marszu był wtedy skrawek wolnej Polski”. Wydawano drugoobiegową gazetę „6 Sierpnia” oraz publikacje poświęcone Piłsudskiemu, działała poczta polowa „Kadrówki”, organizowano prelekcje historyczne i spotkania z weteranami walk o wolność, np. z płk. Antonim Hedą – „Szarym”. Duże zainteresowanie przedsięwzięciem okazywał rząd polski rezydujący w Londynie. Prezydent na uchodźstwie Kazimierz Sabbat życzył w liście do „Kadrówki” z 1987 r., aby „tak jak tamci mieli swój dzień nie tylko 6 sierpnia, ale i 11 listopada”.

 

Większość uczestników Marszu dołączyła do lubelskiej pielgrzymki na Jasną Górę w intencji odzyskania przez Polskę suwerenności. Na wałach jasnogórskich zawieszono transparent „Królowo Polski, niesiemy Ci w darze jako wotum 67 kolegium”. Jak wspominał wielokrotny uczestnik marszów z tamtych lat Sławomir Skrzypek (późniejszy prezes Narodowego Banku Polskiego), „na Marszu był wtedy skrawek wolnej Polski”. Wydawano drugoobiegową gazetę „6 Sierpnia” oraz publikacje poświęcone Piłsudskiemu, działała poczta polowa „Kadrówki”, organizowano prelekcje historyczne i spotkania z weteranami walk o wolność, np. z płk. Antonim Hedą – „Szarym”. Duże zainteresowanie przedsięwzięciem okazywał rząd polski rezydujący w Londynie. Prezydent na uchodźstwie Kazimierz Sabbat życzył w liście do „Kadrówki” z 1987 r., aby „tak jak tamci mieli swój dzień nie tylko 6 sierpnia, ale i 11 listopada”.

 

Wakacje z Piłsudskim

 

Zmiany polityczne w Polsce, jakie dokonały się w 1989 i 1990 r., spowodowały, że Marsz stał się ponownie jednym z największych i najważniejszych tego typu wydarzeń w Polsce. Rokrocznie bierze w nim udział ponad pół tysiąca młodych ludzi: strzelców, harcerzy, żołnierzy Wojska Polskiego, funkcjonariuszy Straży Granicznej i policji, a także młodzież z Wileńszczyzny i Podola. Organizatorem Marszu jest Związek Piłsudczyków. Marsz powrócił do przedwojennej formuły zawodów marszowych, uzupełnionych bogatym programem edukacyjnym i historycznym. Jest, jak wskazują uczestnicy, „żywym pomnikiem” wznoszonym rokrocznie żołnierzom Józefa Piłsudskiego. Stwarza okazję odwiedzenia najpiękniejszych zakątków ziemi małopolskiej i świętokrzyskiej. Ma też formułę radosnego obcowania z dziejami polskiego oręża.

 

I może właśnie dlatego gromadzi tak wielu uczestników, którzy w okresie wakacji chcą przez wysiłek fizyczny i obecność na trasie z krakowskich Oleandrów po kielecki pomnik „Czwórki Legionowej”, spotkać się z historią i doświadczyć patriotycznej przygody z ojczyzną. Honorowy Patronat nad Marszem sprawowali prezydent Ryszard Kaczorowski, który aż pięciokrotnie uczestniczył w uroczystościach marszowych w Krakowie i Kielcach, oraz prezydent Lech Kaczyński. Obaj mieli być obecni na powitaniu Marszu pod kielecką „Czwórką” w 2010 r. Niestety, tragedia smoleńska zniweczyła te plany…

 

O świcie 6 sierpnia 1914 r. z krakowskich Oleandrów na rozkaz Józefa Piłsudskiego wyruszyło w kierunku granicy austriacko-rosyjskiej blisko 160 strzelców. Było to niezwykle młode wojsko: najmłodszy Adam Buczma miał niespełna 16 lat, najstarszy – Ignacy Boerner – zaledwie 39
W PRL Marsz Szlakiem „Kadrówki”, podobnie jak wszystkie przedsięwzięcia nawiązujące do idei niepodległościowej, był przez komunistów zakazany. W 1978 r. z inicjatywy legionisty płk. Józefa Herzoga podjęto pierwszą próbę wskrzeszenia „Kadrówki”
KUP E-WYDANIE

Powiązane artykuły