Szanowny Czytelniku

Chcielibyśmy poinformować Cię o przetwarzaniu Twoich danych osobowych oraz zasadach, na jakich będzie się to odbywało po dniu 25 maja 2018 r., zgodnie z instrukcjami, o których mowa poniżej.

Od 25 maja 2018 r. zaczęło obowiązywać Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (określane w skrócie również jako „RODO”, „ORODO”, „GDPR” lub „Ogólne Rozporządzenie o Ochronie Danych”). RODO obowiązywać będzie w identycznym zakresie we wszystkich krajach Unii Europejskiej, w tym także w Polsce, i wprowadza wiele zmian w zasadach regulujących przetwarzanie danych osobowych, które będą miały wpływ na wiele dziedzin życia, w tym na korzystanie z usług internetowych. Przed przejściem do serwisu naszym celem jest zapoznanie Cię ze szczegółami stosowanych przez nas technologii oraz przepisami, które niebawem wejdą w życie, tak aby dać Ci szeroką wiedzę i bezpieczeństwo korzystania z naszych serwisów internetowych Prosimy Cię o zapoznanie się z podstawowymi informacjami.

 

Co to są dane osobowe?

Podczas korzystania z naszych usług internetowych Twoje dane osobowe mogą być zapisywane w plikach cookies lub podobnych technologiach, instalowanych przez nas lub naszych Zaufanych Partnerów na naszych stronach i urządzeniach do zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu udostępniania personalizowanych treści i reklam, bezpieczeństwa oraz analizowania ruchu na naszych stronach.

 

Kto będzie administratorem Twoich danych osobowych?

Administratorami Twoich danych osobowych będzie Fratria sp. z o.o., a także nasi Zaufani Partnerzy, tj. firmy i inne podmioty, z którymi współpracujemy przede wszystkim w zakresie marketingowym. Listę Zaufanych Partnerów możesz sprawdzić w każdym momencie pod niniejszym linkiem „Zaufani Partnerzy”.

 

Po co są nam potrzebne Twoje dane?

Aby dostosować reklamy do Twoich potrzeb i zainteresowań, zapewnić Ci większe bezpieczeństwo usług oraz dokonywać pomiarów, które pozwalają nam ciągle udoskonalać oferowane przez nas usługi.

 

Twoje uprawnienia

Zgodnie z RODO przysługują Ci następujące uprawnienia wobec Twoich danych osobowych i ich przetwarzania przez nas i Zaufanych Partnerów. Jeśli udzieliłeś zgody na przetwarzanie danych, możesz ją w każdej chwili wycofać. Przysługuje Ci również prawo żądania dostępu do Twoich danych osobowych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do przeniesienia danych, wyrażenia sprzeciwu wobec przetwarzania danych oraz prawo do wniesienia skargi do organu nadzorczego – GIODO. Uprawnienia powyższe przysługują także w przypadku prawidłowego przetwarzania danych przez administratora.

 

Zgoda

Wyrażenie przez Ciebie zgody jest dobrowolne. W każdym momencie możesz również edytować swoje preferencje w zakresie udzielonej zgody, w tym nawet wycofać ją całkowicie, klikając w ustawienia zaawansowane lub wyrażając zgodę i przechodząc na naszą stronę polityki prywatności. Każde przetwarzanie Twoich danych musi być oparte na właściwej, zgodnej z obowiązującymi przepisami, podstawie prawnej. Podstawą prawną przetwarzania Twoich danych osobowych w celu świadczenia usług, w tym dopasowywania ich do Twoich zainteresowań, analizowania ich i udoskonalania oraz zapewniania ich bezpieczeństwa, jest niezbędność do wykonania umów o ich świadczenie (tymi umowami są zazwyczaj regulaminy lub podobne dokumenty dostępne w usługach, z których korzystasz na naszych stronach internetowych). Jeśli chcesz się zgodzić na przetwarzanie przez Fratrię sp. z o.o. i jej Zaufanych Partnerów Twoich danych osobowych zebranych w związku z korzystaniem przez Ciebie z naszych stron i aplikacji internetowych, w tym ich przetwarzanie w plikach cookies itp. instalowanych na Twoich urządzeniach i odczytywanych z tych plików danych, możesz w łatwy sposób wyrazić tę zgodę, klikając w przycisk „Zgadzam się i przechodzę do serwisu”. Jeśli nie chcesz wyrazić opisanej wyżej zgody lub ograniczyć jej zakres, prosimy o kliknięcie w „Ustawienia zaawansowane”. Wyrażenie zgody jest dobrowolne.

 

Dodatkowe informacje dotyczące przetwarzania danych osobowych oraz przysługujących Ci uprawnień przeczytasz na „Polityce prywatności”.

 

 

 

Close

Ustawienia zaawansowane

Aby dostosować reklamy i treści do Twoich potrzeb i zainteresowań, zapewnić Ci większe bezpieczeństwo usług oraz dokonywać pomiarów, które pozwalają nam ciągle udoskonalać oferowane przez nas usługi, podczas korzystania z naszych usług internetowych Twoje dane osobowe mogą być zapisywane w plikach cookies lub podobnych technologiach instalowanych przez nas lub naszych Zaufanych Partnerów na naszych stronach i urządzeniach do zbierania i przetwarzania danych osobowych.

 

 

 

 

Zgadzam się na przechowywanie w moim urządzeniu plików cookies, jak też na przetwarzanie w celach marketingowych, w tym profilowanie, moich danych osobowych pozostawianych w ramach korzystania oferowanych przez Wydawnictwo Fratria sp. z o.o. oraz zaufanych partnerów usług Wydawnictwa. Wyrażam zgodę na przetwarzanie danych w ramach korzystania z oferowanych przez Wydawnictwo Fratria zaufanych partnerów usług. Pamiętaj, że wyrażenie zgody jest dobrowolne.

 

Dodatkowe informacje dotyczące przetwarzania danych osobowych oraz przysługujących Ci uprawnień przeczytasz na Polityce prywatności.

 

 

 

FacebookSzukaj

Historia gospodarcza

Wydanie nr 09-10/2023

1967 – Paweł VI spotyka Podgornego

Niezależni z „Obrazu” - Eksportowa bibuła ze Szczecina

Jedna historia – dwie narracje. O polsko-rosyjskich kłopotach ze wspólną historią

Dialog Putina - ze Stalinem

Jerzy Horczak ps. Wróbel – bohater z Grup Szturmowych

Pokaż pełen spis zawartościKup e-wydaniePrenumerata
fot. Michał Karnowski

Srebra z polską duszą

Mają 200 lat, ale nadal zachwycają elegancją i blaskiem. Polska galanteria srebrna zdobi najznamienitsze stoły świata. Najcenniejsze egzemplarze są eksponowane w prestiżowych muzeach

Małgorzata Dygas

Gdyby nie Ksawery Drucki-Lubecki nie wiedzielibyśmy, co to francuski szyk w srebrnej zastawie. Książę, kiedy pełnił funkcję ministra skarbu w latach 1821-1830, wprowadził przywileje i ulgi dla obcokrajowców-inwestorów, co spowodowało ożywienie gospodarcze w Królestwie Polskim. Przybyli na te tereny liczni przedstawiciele m.in. branży złotniczej i brązowniczej. Był wśród nich Alfons Fraget, paryżanin, który w 1824 r. uruchomił w Warszawie, przy ulicy Jasnej, mały zakład. Z polskimi rzemieślnikami wytwarzał wyroby ze srebra: sztućce, naczynia oraz drobną galanterię stołową z platerowanej blachy. Dwa lata później przeniósł już znaczącą produkcję do oficyny pałacu Łubieńskich, przy ul. Królewskiej (gmach w stylu Ludwika XIV, dzisiaj nie ma po nim śladu).

 

Francuski szyk

 

W 1848 r. dobrze prosperującą firmę przejął brat, Józef Fraget, który kupił posesję przy ulicy Elektoralnej, gdzie pobudował fabrykę. Do dzisiaj Józef Fraget jest uważany za twórcę marki Fraget. To on wprowadził na pańskie stoły nowe modele sztućców, a przede wszystkim rozpoczął produkcję bogatego asortymentu galanterii stołowej oraz wyrobów ze srebra: pucharów, przedmiotów sakralnych. Luksusowe wyroby z zakładu J. Frageta cieszyły się renomą u rodzimych odbiorców, a także zdobyły uznanie na dworach cesarzy i władców Europy oraz Bliskiego Wschodu.

 

W tym czasie w „Fabryce Wyrobów Platerowanych na Miedzi i Nowem Srebrze J. Frageta” została uruchomiona pierwsza na terenie Księstwa Warszawskiego nowoczesna galwanizernia. Józef Fraget, który poznał najnowocześniejsze technologie i maszyny stosowane ówcześnie w przemyśle platerniczym, sprowadził je do Warszawy i dzięki temu pod koniec lat 40. XIX w. zarządzał supernowoczesną fabryką sztućców na wzór działającej w Paryżu. Przedsiębiorczy Francuz w 1857 r. sprowadził z Austrii maszynę, która wyrabiała dziennie 150 tuzinów sztućców z tzw. nowego srebra. W ówczesnej prasie można było przeczytać, że wyroby J. Frageta „odznaczały się przed wszystkiemi innemi dokładnym powleczeniem, trwałością, czystością roboty i pięknemi kształty”. Po śmierci Józefa Frageta (w 1867 r.) biznes rodzinny przejął syn Julian. Do końca XIX w. zarządzał firmą, która była w swojej branży najlepsza nie tylko na ziemiach Królestwa Kongresowego, ale także dystansowała konkurentów z Rosji.

 

Od 1906 r., po śmierci Juliana Frageta, firmą zarządzała jego córka Maria Antonina, żona księcia Czesława Świętopełk-Mirskiego, a później jej syn Józef Świętopełk-Mirski. I wojna światowa nadszarpnęła kondycją nie tylko zakładów Frageta. Sytuacja firmy uległa pewnej poprawie od 1926 r., kiedy na rynek wprowadzono sztućce z bielnika, który nie wchodził w reakcje z kwasami organicznymi. Stop bielnika został wynaleziony i opatentowany 28 stycznia 1926 r. przez firmę J. Fraget. W 1927 r. firma za wyroby z bielnika otrzymała na Międzynarodowej Wystawie Sanitarno-Higienicznej dyplom honorowy (jedyny przyznany) wyroby medyczne dla szpitali.

 

W okresie 20-lecia międzywojennego sława firmy i wysoka jakość wyrobów uczyniła Frageta dostawcą srebrnego towaru do licznych instytucji. Lata 20. to kryzys w gospodarce, który nie ominął także branży wyrobów ze srebra i platyny. Zarządzający fabryką Frageta nawiązali współpracę z Mennicą Państwową (rozpoczęli wyrób krążków do wybijania monet) oraz z Departamentem Zbrojeniowym Ministerstwa Spraw Wojskowych (umowa na produkcję amunicji).

 

Katalog firmowy J. Frageta z lat 30. podaje, że firma była dostawcą platerów do Zamku Prezydenta Rzeczpospolitej, flagowych statków pasażerskich („Batory” wypływając w swój dziewiczy rejs Gdynia-USA miał na pokładzie zastawy „Fregata”), międzynarodowego Towarzystwa Wagonów Sypialnych, kasyn oficerskich, szpitali wojskowych i cywilnych oraz największych hoteli („Bristol”, „Polonia”), restauracji i pensjonatów (Dom Zdrojowy w Krynicy). Produkowano także wyroby na indywidualne zamówienia – w 1928 r. król Afganistanu złożył duże zamówienie na zastawy stołowe i galanterię artystyczną do swojego dworu. Fabryka Fragetów działała do końca II wojny światowej. Zniszczona, po wojnie została upaństwowiona jak wiele innych cennych zakładów z tradycjami.

 

Konkurencja dla Fragetów

 

Protoplastą obecnej Warszawskiej Fabryki Platerów „Hefra” była nie tylko manufaktura Fragetów, ale także zakład, który powstał w 1856 r. z inicjatywy mistrza tokarskiego Juliusza Henneberga, byłego pracownika zakładów Frageta i jego brata Wilhelma Henneberga. Oni wraz z brązownikiem Michałem Czajkowskim stworzyli małą firmę platerniczo-brązowniczą przy ul. Ceglanej. W 1894 r. zakład przekształcono w spółkę finansowo-komandytową „Bracia Henneberg” – Fabryka Platerów. Firma miała liczne sklepy fabryczne w Warszawie, a także w Moskwie, Petersburgu, Tbilisi i Irkucku. W tamtych latach bracia Henneberg byli dostawcą wyrobów na dwory carskie i królewskie Rosji, Persji oraz krajów europejskich. Już po kilkunastu latach od powstania, zakład uzyskał podczas wystawy w Petersburgu, w 1870 r., brązowy medal i dyplom „za piękność rysunku i staranność wykończenia”.

 

Śmierć Juliusza Henneberga, zmniejszenie eksportu na wschód spowodowane sytuacją polityczną w tym regionie, wpłynęły na ograniczenie produkcji. Zakład ponownie rozkwitł po 1907 r., kiedy do spółki przystąpił inżynier Józef Starsburger oraz dwie siostry Juliana Henneberga – Józefa Marendowska i Emilia Mullerowa, które wniosły do biznesu znaczący kapitał. Unowocześniono park maszynowy, rozszerzono produkowany asortyment, wprowadzając nakrycia stołowe ze stopu niklowego, zwane alpakowymi (srebrzystobiały stop zawierający 40-70 proc. miedzi, 10-20 proc. niklu i 5-40 proc. cynku). Właściciele poza rozwijaniem biznesu otwierali także nowe salony, m.in.: w Kijowie, Moskwie, Odessie i Teheranie.

 

Fabryka „Bracia Henneberg” działała do końca II wojny światowej, kiedy to została zniszczona niemal w 90 proc. w tracie powstania warszawskiego. I tak jak fabryka Fragetów rozgrabiona i upaństwowiona.

KUP E-WYDANIE